بررسی بیش‌واکنشی عرضه‌های اولیه در بازار بورس اوراق بهادار تهران، شواهدی از اثر سهمیه‌بندی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهید باهنر کرمان،کرمان، ایران

چکیده

در این پژوهش به بررسی پدیده رایج شکل‌گیری صف‌های خرید و فروش متوالی پس از عرضه که در بازار سرمایه ایران مشاهده می‌شود، که ما آن را به عنوان روز بیش‌واکنشی نامیدیم، پرداخته شده است. شکل‌گیری این صفه‌های متوالی خرید و فروش در بازار ثانویه که به نظر می‌رسد تحت تاثیر رفتارهای گله‌ای باشد در عرضه‌های ایرانی بسیار رایج است. این دومین پژوهشی است که به بررسی بیش‌واکنشی در عرضه‌های اولیه ایرانی و همچنین اولین پژوهشی است که از اثر سهمیه بندی و شباهت قانون گاز کامل برای توضیح این پدیده استفاده می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد از نمونه 203 شرکت عرضه شده از سال 1385 تا 1400، 170 شرکت معادل 84 درصد به صورت میانگین 25 روز صف‌های متوالی را تجربه کرده‌اند. با وجود این سهم 84 درصدی و همچنین طیف گسترده‌ای از تحقیقات انجام شده در 20 سال گذشته هنوز جای این سوالات باقی است که چگونه می‌توان شکل‌گیری صف‌های متوالی پس از عرضه را تحلیل کرد؟ چرا تاکنون کمتر به بررسی این رفتار پرداخته شده است؟ آیا نظریه‌های کنونی می‌تواند این نوع رفتار را توجیح نماید؟ آیا این پدیده نوعی ناهنجاری بوده و موجب ایجاد فاصله از ارزش‌های ذاتی می‌شود؟
برای پاسخ به بخشی از این سوالات، یافته‌های این پژوهش رابطه معنادار متغیرهای داغی بازار، پشتیبانی با ارزشگذاری سهام، سن شرکت، اندازه عرضه و اندازه شرکت با روزهای بیش‌واکنشی را تایید کرد و با بررسی رابطه این متغیرها، بخشی از نظریه فشار ناشی از سهمیه‌بندی مانند آن‌چه در تئوری گاز کامل مشاهده می‌شود را تایید کرد.

کلیدواژه‌ها